بدون شک یکی از دیدنی ترین استان های ایران برای گردشگران و تاریخ دوستان ، چهارمحال و بختیاری ست . با کشفیات و بررسی های دقیق مورخان و باستان شناسان ثابت شده است که این منطقه قدمتی دیرینه داشته و نشانه های سکونت از هزاران سال پیش در آن یافت شده است .
یکی از علت های مناسب بودن این نقطه برای سکونت و مقاصد نظامی و دفاعی شاید ارتفاع زیاد آن از سطح دریاست تا جایی که آن را بام ایران لقب داده اند و یکی از خوش آب و هوا ترین و تمیزترین اقلیم های حال حاضر کشور به حساب می آید . تنوع قومیتی در این استان خیلی گسترده نیست و شامل اقوام فارسی زبان و لرها و بختیاری ها می شود که بخشی از حجم جمعیت را عشایر بختیاری و لر تشکیل می دهند که علت انتخاب این ناحیه را آب و هوای مناسب و وجود مراتع و شرایط مطلوب برای دام پروری می دانند .
از همین جهت محصولات دامی و لبنی که در این استان به دست می آیند در تمام ایران مشهور است و از کیفیت بالایی برخوردار است . چهار محال و بختیاری در دامنه های با صلابت زاگرس قرار دارد و رشته کوه های زردکوه نیز بخش دیگری از آن را شامل می شوند . همچنین وجود قسمت بزرگی از زاینده رود و رود مهم کارون نیز این ناحیه را برای فعالیت های کشاورزی و دامداری به ناحیه ای حاصلخیز و مطلوب تبدیل کرده است . شهرکرد ، کوهرنگ ، سامان ، بروجن و لردگان از شهرستان های مهم این استان هستند که هرکدام در برخورداری از مناظر طبیعی و منابع خدادادی نظیر ندارند . در این مقاله به بررسی ویژگی های مهم این استان می پردازیم .
جاهای دیدنی شهرکرد
بخش عمده ای از دیدنی های چهار محال و بختیاری به مناظر طبیعی و تفریحات و گردش در طبیعت اختصاص می یابد چرا که با وجود زردکوه و ارتفاعات زاگرس ، تا چشم کار می کند چشم اندازهای دیدنی و بکر در اطراف شما دیده می شود . از این گردشگاه ها می توان به نام های آشنای زیر اشاره کرد : تالاب چغاخور ، موزه باستان شناسی ،مسجد جامع ،پل زمان خان در سامان ، غار یخی چما ، آبشار شیخ علی خان ، قلعه دزک ، دشت لاله های واژگون در بهار ، چشمه دیمه ، ارتفاعات کوهرنگ و آبشار تونل ، آبشار زردلیمه . همچنین برخی آثار تاریخی ارزشمند از دوران مختلف تاریخ مانند : قلعه باستانی جونقان ، آسیاب آبی پل زمان خان ، قلعه ی چالشتر و عمارت محمودیه و اتاق آیینه اش که هنوز بخش هایی از آن قابل بازدید برای عموم مردم است .
برای سفر به چهارمحال و بختیاری و شهرکرد بهترین زمان فصل بهار است اما تا اوایل پاییز هنوز سرما به قدری نیست که قابل تحمل نباشد. اما بارش ها در زمستان احتمالا این منطقه را برای سفر کمی نامناسب می کنند و بهتر است پیش از سفر شرایط جوی را در نظر بگیرید .
سوغات
لبنیات
در مناطق مرتفع با آب و هوای تمیز و مراتع سرسبز مانند دامنه های زاگرس که چهار محال و بختیاری درست در آن ها واقع شده ، فعالیت های کشاورزی و دام پروری چنان رونق دارد که محصولات لبنی و دامی از کشک و قره قروت و ماست محلی و سرشیر گرفته تا روغن حیوانی در آن ها به وفور یافت می شود .
عسل
عسل از محصولات با کیفیتی ست که در شهرکرد و سامان انواع مرغوب آن شهرت دارد و به سایر مناطق برای فروش فرستاده می شود .
گز
شاید تعجب کنید اما به جز گز معروف اصفهان ، شهرکرد هم گز بسیار نامی و مرغوبی دارد که از محصولات طبیعی و تازه تهیه می شود و با مغزیجات گوناگون تزیین می شود .
چوغا
چوغا یکی از لباس های مردانه ی عشایر است که تار و پود آن پشمی ست و از سوغات اصیل ایرانی به شمار می آید .
نمدمالی
لوازم متنوع نمدی که بسیار با زحمت و مهارت توسط زنان و مردان عشایر ساخته می شوند از سوغات زیبا و پر طرفدار چهار محال و بختیاری هستند و در بازارهای سنتی شهرکرد به فروش می رسند .
کاکولی
از نان های معروف شهرکرد که معمولا در مراسم های مذهبی پخته می شود نان کاکولی است که در آن از شیر و آرد و کشمش و گردو استفاده می شود و بسیار لذیذ و خوشمزه است .
صنایع دستی
هر کدام از قومیت های ایرانی هنر و صنعت مخصوص به خود را برای ارائه دارند و در چهار محال و بختیاری ، لر ها و عشایر بختیاری از گذشته های دور به خلق آثار هنری و دستی متنوعی مشغول بوده اند . امروزه این فعالیت ها گسترده تر شده و به یک برند در تمام دنیا تبدیل شده اند . در این قسمت به تعدادی از صنایع دستی و محصولات خوراکی تولیدی در چهار محال و بختیاری نگاهی انداخته ایم .
قالی بختیاری
قالی بافی همواره میان زنان و دختران عشایر از سنت ها و صنعت های مورد توجه و ستایش بوده و این قالی ها در اندازه ها و طرح های متنوع و اصیل بختیاری و قشقایی بافته می شوند و بعضا برای فروش با قیمت های بالا در بازارها عرضه می شوند . اهالی هنر و تاریخ از مشتریان این محصول هستند که قدر و اهمیت آن را ارج می نهند .
غذاها و خوراک محلی
تنوع غذایی و خوراک در ایران به قدری گسترده است که افراد با تمام سلیقه ها می توانند خوراک مورد علاقه ی خود را انتخاب کنند . چهار محال و بختیاری به علت پیشینه ی کهن و دیرینه ای که دارد در تهیه و طبخ خوراک و تولید محصولات محلی و بومی یکی از بی نظیرترین منطقه هاست . برای آشنایی بیشتر با انواع اغذیه و تولیدات محلی این استان در ادامه ما را دنبال کنید .
آش دوغ
انواع آش ها در نقاط مختلف ایران با توجه به شرایط بومی منطقه تهیه می شوند و اغلب از محصولات بومی آن اقلیم در آن استفاده می کنند . آش دوغ یکی از غذاهای شناسنامه دار قوم بختیاری است که عشایر آن را به بهترین شکل می پزند و در آن از دوغ محلی ، حبوبات و سبزیجات مخصوص منطقه و برنج و پیاز داغ استفاده می کنند . این آش طعم بسیار بسیار لذیذی دارد و در فصل پاییز و زمستان بیشتر پخته و میل می شود .
کله جوش
کله جوش از غذاهای ساده و مقرون به صرفه ای است که توسط عشایر ابداع شد و از کشک و گردو و پیاز داغ تهیه می شود که خاصیت بالایی دارد و زمان کمی برای پخت آن نیاز است . این غذای خوش طعم به همراه نان داغ پخته شده در تنور سرو می شود .
جیَر
جگر پیچیده شده در لایه ای چربی را به گویش محلی جیر می نامند که روی آتش کباب می شود و بسیار عطر و بوی خوشی دارد . این غذا در میان بومی های چهارمحال و بختیاری و عشایر طرفداران زیادی دارد .
روغن حیوانی محلی
در مناطقی که عشایر و دام پروران محصولات بکر دامی تولید می کنند کمتر کسی از روغن های فراوری شده استفاده می کند و اکثر مردم از روغن حیوانی مرغوب که درصد نفوذ کمتری در رگ ها دارد استفاده می کنند . چهار محال و بختیاری از همین ماطق است که به علت رونق دام پروری محصولات دامی در آن بیشتر مورد توجه هستند و حتی روغن حیوانی به عنوان سوغات خریداری می شود و به دیگر شهرها برده می شود .
توله
توله یکی از گیاهان بومی استان چهار محال و بختیاری ست که از آن در پخت آش و خورشت استفاده می کنند .
خورشت به آلو
این خورشت از غذاهای مجالس و میهمانی های شهرکردی هاست و از به و آلو و شکر و رب گوجه فرنگی تهیه می شود و علاوه بر طعم لذیذش خواص زیادی هم برای سلامتی دارد .
تاس کباب
تاس کباب در استان اصفهان و چهار محال و بختیاری زیاد طبخ می شود و به دو نوع با گوشت چرخ کرده یا تکه شده و سیب زمینی و گوجه تهیه می شود و معمولا با نان میل می شود .
کشک و کدو
این غذای سالم و مقوی از ترکیب کدوی سبز سرخ شده یا پخته شده به همراه کشک و سبزی های معطر و ادویه تهیه می شود و طعم شگفت انگیز و دلپذیری دارد .
انواع نان
معمولا زنان عشایر و بومی های منطقه نان را خودشان در تنور می پزند و گاهی این نان را در بسته بندی ها به شهرها نیز می فرستند . نان تیری نازک ، نان تنوری ، نان یوخا با مغز بادام و نان های روغنی که با روغن حیوانی درست می سوند از این قبیل نان ها هستند .
آش انار
از دیگر آش های معروف چهار کحال و بختیاری آش انار است که در آن از برنج و لپه و انار و رب انار استفاده می شود و برای کسانی که طرفدار طعم های ترش یا ملس هستند بسیار مناسب است . به دلیل وجود داشتن دانه های انار و آب انار این آش رنگ و طعم بسیار دلپذیری دارد .
