استان البرز که همانطور که از نامش پیداست در رشته کوه های البرز قرار گرفته و بیش از یک دهه از شناخته شدن آن به این نام می گذرد، ناحیه ای کوهستانی و بسیار خوش آب و هواست که به علت قرارگیری در مجاورت تهران و شهر های شمالی کشور، از نقاط دیدنی و پر طرفدار ایران به حساب می آید. وجود مناطق ییلاقی مانند کردان ، شهرستانک ، شهریار، طالقان ، کن و سولقان و نزدیکی جاده ی مشهور چالوس به این استان ْ آن را از جنبه های زیادی برای گردشگران و مسافران متمایز و جذاب کرده است. علاوه بر مکان های دیدنی و جاذبه های تاریخی و توریستی البرز، این استان با دارا بودن شرایط مناسب آب و هوایی و رونق فعالیت های کشاورزی و باغ داری دارای محصولات و سوغات فراوان و منحصر به فردی ست که در این مقاله به آن ها بیشتر خواهیم پرداخت. برای آشنایی بیشتر با جاذبه های متنوع استان کوهستانی البرز در ادامه با ما همراه باشید.
استان البرز به ویژه شهرستان کرج به علت پاکی آب و هوا و نزدیکی به تهران در سال های اخیر مقصد مناسبی برای مهاجران از سایر نقاط ایران بوده است و همین امر باعث شده شاهد مردم مختلف با دین و آیین و آداب و رسوم مختلفی در آن باشیم . اما می توان گفت زبان غالب جمعیت ساکن البرز زبان فارسی معیار و بدون لهجه است و بعد از آن بیشتر شاهد گویش های ترکی و آذری در میان مردم هستیم .
آداب و رسوم
برخی آداب و رسوم سنتی هنوز در میان ساکنان ییلاق ها و روستاهای استان البرز مانند طالقان و شهریار و روستای برغان و شهرستانک رواج دارد که می توان پخت سمنو ، برگزاری تعزیه در ماه محرم و پخت نذری و مراسم عزاداری اربعین و نوروزخوانی و شال اندازی در شب یلدا را نام برد . اما در شهرهای بزرگتر استان البرز مانند کرج به علت صنعتی شدن بیشتر و مشغله های زیاد زندگی مدرن و آپارتمان نشینی این آداب و رسوم کمتر به چشم می خورد .
جاهای دیدنی کرج زیاد است.استان البرز از استان های کوهستانی و کوهپایه ای ست که اماکن طبیعی و بکر زیادی در آن پیدا می شود و برای علاقه مندان به ورزش های کوه نوردی یا طبیعت گردان و گردشگران سرشار از مقاصد دلپذیر و دیدنی ست . چشمه ها ، آبشارها و منابع طبیعی خدادادی از این قبیل در البرز فراوان یافت می شوند .آبشار ارنگه ، آبشار هفت چشمه ، دریاچه سد طالقان ، روستای خور ، آبشار خور ، سد کرج (امیرکبیر) ، جاده چالوس ، روستای برغان ، پیست اسکی دیزین ، روستای واریان ، چشمه وله و بسیاری مکان های طبیعی دیگر که برای گذراندن یک روز یا بیشتر در طبیعت بسیار مناسب و فرح بخش هستند . شهرستان کرج نیز به تنهایی دارای جاهای دیدنی و بوستان ها و مناطق سرسبز و پاکیزه ای ست که برای دیدن آن ها و تفریح و سرگرم شدن در آن باید چند روزی زمان بگذارید . پارک جهان نما ، باغ پرندگان چهار باغ ، نمایشگاه های دائمی گل و گیاه ، مجموعه بین المللی تنیس و بام کرج نمونه هایی از این مناطق در شهرستان کرج هستند .
اگر در سفر به دنبال ماجراجویی های تاریخی و بازدید از پایگاه های باستانی هستید هم نگران نباشید ، استان البرز از این حیث هم برای شما جاذبه های فراوانی دارد . از این اماکن می توان به کاخ ناصری ، قلعه آغشت ، کاخ شمس یا کاخ مروارید ، خانه ی دکتر مصدق ، کاروانسرای ینگی امام ، کاخ سلیمانیه ، برج تهمینه و آثار باستانی دیدنی دیگری اشاره کرد که در استان البرز مورد توجه گردشگران به خصوص در سال های اخیر قرار گرفته اند .
برای سفر به استان البرز تمام انگیزه های یک سفر دلپذیر مهیاست و در تمام فصل ها می توانید اقدام به حرکت به سوی این استان بکنید . همچنین به علت قرارگیری این استان در مجاورت پایتخت از وسایل نقلیه ی متفاوت زمینی و هوایی بسته به سلیقه و شرایط شخصی تان می توانید استفاده کنید . به علت قرارگیری این استان در ارتفاعات البرز ، هنوز آلودگی آب و هوا در آن از تهران کمتر است و برای تفریح و لذت بردن از هوای پاک جای مناسبی به نظر می رسد .
البرز استان محبوب علاقه مندان به خوراکی ها و نوبرانه هاست . از خوراکی های خوشمزه گرفته تا صنایع دستی مخصوص این استان برای خرید و سوغات شما را هیجان زده خواهند کرد . در این جا به برخی از آن ها اشاره می کنیم .
توتک
توتک نام نوعی نان محلی استان البرز است که طعم شیرین ملایم و مطبوعی دارد و با زرده ی تخم مرغ و شیر و آرد و ماست درست می شود . این نان خوشمزه بیشتر در ایام شادی و اعیاد پخته می شود .
لبنیات
در دهات و روستاهای ییلاقی استان البرز مانند طالقان و برغان دامداری و باغداری رونق دارد و دام ها در آب و هوای پاکیزه پرورش یافته و از طبیعت بکر تغذیه می کنند که همین امر باعث شده لبنیات بسیار مرغوب و خوش آب و رنگی از آن ها به دست بیاید .
عسل
در جنگل های دماوند زنبورداران به پرورش و نگهداری زنبورها و تولید عسل مشغول اند و عسل دماوند از گذشته های دور در میان ایرانیان شهرت فراوان داشته است .
میوه ها و نوبرانه ها
باغ های دماوند و برغان و شهریار و دیگر توابع البرز از معروف ترین مناطق برای کشاورزی و پرورش محصولات با کیفیتی مانند گوجه سبز ، سیب، آلو و گردو هستند و در فصل بهار برداشت نوبرانه ها آغاز می شود و برای عرضه به نقاط مختلف فرستاده می شوند . ازگیل ، فندق ، عناب و سنجد از دیگر محصولات باغی استان البرز به شمار می آیند . انواع میوه ها و محصولات کشاورزی البرز اغلب در تهیه ی لواشک توسط بانوان هنرمند این استان مورد استفاده قرار می گیرند و در بسته بندی های متنوع و جذاب به فروش می رسند و به این ترتیب بخشی از اقتصاد روستاها را شامل می شوند
سنگ تراشی
هنر ظریف و ماهرانه ی سنگ تراشی از هنر های دستی ساکنان البرز است که با تراشیدن سنگ های قیمت نظیر یاقوت و فیروزه و عقیق و غیره دست به خلق زیور آلات مختلف و هدایای نفیس می زنند .
هنر کار با شیشه
شیشه گری از صنایع دستی پرطرفدار و تقریبا گران قیمت به شمار می آید که از شیشه های حرارت دیده و در رنگ ها و مدل های گوناگون آثار نفیس هنری و تزیینی خلق می کنند و به عنوان سوغات یا جهیزیه بسیار طرفدار دارند .
گلیم بافی و قالی بافی و بافتنی نیز از یگر صنایع محبوب دستی استان البرز هستند که محصولات آن را می توانید در بازارهای مختلف محلی پیدا کنید و از گوناگونی طرح و رنگ آن ها لذت ببرید .
غذاهای اصیل ایرانی که در استان البرز و به ویژه روستاهای اطراف آن توسط ساکنان بومی و قدیمی طبخ می شوند و طعم لذیذی دارند را در این قسمت برای معرفی نام می بریم.
مرجو خورشت
این خورشت که با پلو خورده می شود از غذاهای معروف روستای طالقان است . مرجو خورشت از عدس فراوان و گوشت قرمز و آلو درست می شود که معمولا از آلوی تازه و معروف برغان در آن استفاده می کنند .
خوراک لوبیا پیله
لوبیا پیله نوعی غذای آبکی ست که معمولا به عنوان شام و با نان سنتی سرو می شود . این غذا شبیه به خوراک لوبیا چیتی ست و از لوبیای چیتی یا قرمز با غلاف و سیب زمینی و گوشت قرمز تهیه می شود . برخی این غذای لذیذی را برای صبحانه نیز میل می کنند .
ترشی آش
نوعی آش خوش طعم که بیشتر در فصل سرما و نیمه ی دوم سال درست می کنند و از حبوبات و سبزیجات محلی و کشمش و گردوی سرخ شده برای طعم بهتر آن بهره می برند .
هلیم (حلیم)
هلیم از دسر ها یا غذاهایی ست که عموما برای صبحانه یا نذری پخته می شود و طرفداران خاص خود را دارد. در استان البرز یکی از انواع بسیار خوشمزه ی آن با گندم کوبیده شده و گوشت قرمز گوسفندی پخته می شود که نظیر آن را در هیچ کجا نخواهید خورد .
والک پلو
والک نوعی گیاه خوراکی ست که در کمتر جایی پیدا می شود و استان البرز یکی از جاهایی ست که می توانید آن را بیابید . والک پلو غذای منحصر به فرد ساکنان البرز است که پیشنهاد می کنیم اگر به این استان سفر کردید طعم بی مانند آن را امتحان کنید و از خواص آن نیز بهره مند شوید .
یوان آش
آش ها انواع و اقسام متنوعی دارند که یکی از آن ها یوان آش است. این نوع آش از عدس و برنج تهیه می شود و با پیاز داغ و روغن تزیین می شود . یوان آش بیشتر در زمستان و به عنوان وعده ی عصرانه در استان البرز تهیه می شود و طعم منحصر به فردی دارد .
