استان یزد در مرکزی ترین بخش فلات ایران با مرکزیت شهر یزد به عنوان دومین شهر خشت خام جهان و اولین شهر ایرانی ثبت شده در جهان شناخته شده و در فهرست یونسکو به ثبت رسیده است . این استان که در نوار حاشیه ی دشت لوت و دشت کویر واقع شده دارای بخش های کوهستانی و کوه هایی مانند شیرکوه و ندوشن است که منجر شده اند این استان با ویژگی های بارز کویری مناطق ییلاقی نیز داشته باشد و ایام گرم سال در آن دوام چندانی نداشته باشند .
استان یزد با برخورداری از کویرهای بیابانی ، روزهای سوزان و شب های خنکی دارد و آسمان کویرش برای رصد ستارگان نظیر ندارد . این استان از معدود استان هایی ست که هنوز هم بافت قدیمی و خشتی خود را حفظ کرده و این میراث ارزشمند را در آن ارج نهاده اند . جلوه های معماری ایرانی و اسلامی دوره های مختلف در یزد از دیدنی ترین جلوه هاست که مردم تمام دنیا برای دیدن آن به این استان سفر می کنند .
مردم یزد
ساکنان یزد ایرانیان اصیل با نژاد آریایی و پارس هستند و زبان آن ها فارسی با گویش متفاوت و لهجه ی یزدی است که در آن برخی واژگان و اصطلاحات قدیمی و خاص یزدی رواج دارد . در یزد اقلیت های دینی همچون زرتشتیان فراوان یافت می شوند و آتشکده های معروف این استان زبانزد بازدیدکنندگان و گردشگران هستند .
این دسته از اقلیت های دینی به زبان بهدینی یا دری زرتشتی صحبت می کنند و مراسم و نیایش های شان به این زبان انجام می شود اما در میان مردم مسلمان به زبان فارسی و به راحتی معاشرت می کنند و با هم در ارتباط و داد و ستد هستند . یزد استانی مذهبی و سنتی به حساب می آید و مساجد و امامزاده هایی که در آن وجود دارند با قدمت های دیرینه و دور و دراز گواه خوبی بر این ادعا هستند .
از لحاظ تاسیسات و صنایع مهم اقتصادی ، استان یزد یکی از استان های سرامد به شمار می آید و دارای کارخانه های مطرح در زمینه های کاشی و سرامیک ، صنایع فولاد ، نساجی ، معادن سنگ ، کابل و مواد غذایی مختلف است . همین امر باعث شده تعداد افراد و خانواده هایی که از دیگر نقاط کشور به آن مهاجرت می کنند زیاد باشد . همچنین استان یزد پزشکان حاذقی در تمام رشته ها دارد که افراد از سایر مناطق برای درمان به آن مراجعه می کنند و دارای بیمارستان و پژوهشگاه مخصوص و تخصصی ناباروری ست .
جاهای دیدنی یزد
قدمت یزد به قدری دور و دست نیافتنی ست که آثار تاریخی بی شمار آن در این جا نمی گنجد ، اما به اختصار به بعضی از آن ها اشاره می کنیم تا انگیزه ی شما برای سفر به آن بیشتر شود و یکی از جذاب ترین تجارب را برای خود رقم بزنید . بر خلاف نام یزد که با مفهوم کویر و بیابان در ذهن ما پیوند خورده جالب است بدانید عمارت ها و باغ های سرسبزی در یزد وجود دارند که با دیدن آن ها برای بار اول باور کردن این که این باغ در میان منطقه ای کویری ست مشکل است .
باغ دولت آباد با بزرگترین بادگیر جهان در خود ، باغ صدری تفت ، باغ آهو در مهریز ، باغ پهلوان پور و باغ مشیر تنها نمونه هایی از این باغ های تاریخی و دیدنی هستند . وجود آب های زیرزمینی و حفر قنات توسط مقنی های سخت کوش از اصلی ترین دلایلی ست که باعث احداث و ماندگاری این مکان های سرسبز در یزد شده است . از دیگر اماکن تاریخی و با ارزش می توان به میدان امیر چخماق ، بازار قدیم یزد ، زندان اسکندر ، خانه ی ملک التجار ، خانه ی لاری ها ، محله فهادان ، مسجد جامع یزد ، دخمه و اتشکده ی زرتشتیان اشاره کرد .
گفتنی ست شهر یزد با مراسم ها و آیین های سنتی و زیبایی که دارد هر ساله گردشگران زیادی را در این ایام خاص به سوی خود می کشاند . مراسمی چون نخل برداری در روز عاشورا ، جشن سده ی زرتشتیان ، جشن تیرگان ، جشن آب و بسیاری مراسم دیدنی دیگر .
استان یزد به دلیل اهمیت زیادی که در زمینه ی گردشگری دارد و حجم بالای گردشگرانی که در طی سال به آن سفر می کنند دارای هتل ها و اقامتگاه های مدرن و سنتی بسیاری می باشد و حتی بسیاری از خانه های قدیمی به گونه ای با حفظ المان های تاریخی بازسازی شده اند و به هتل ها یا رستوران و کافه های سنتی تبدیل شده اند که گردشگران مشتاق سپری کردن اوقات شان در قلب تاریخ می شوند .
همچنین تورهای کویر از سوی آژانس ها یا هتل ها به مقصد کویرهای نزدیک یزد به صورت هفتگی برگزار می شوند که طرفداران خود را دارند و می توانید به همراه آن ها تجربه ی یک شب کویری را به همراه تور داشته باشید .
قطاب
قطاب به عنوان اولین شیرینی شناخته شده ی یزد است که از خاک قند و مغزیجات درست می شود و بسیار ترد است . قطاب در نوع رژیمی و مناسب بیماران دیابتی و بدون خاک قند هم در شیرینی سراها یافت می شود .
لوز
انواع شیرینی لوز با نام های لوز بادام ، لوز پسته ، لوز بیدمشک و لوز نارگیلی از شیرین ترین شیرینی های یزد هستند که به شکل بریده بریده های لوزی کوچک در جعبه های فلزی نفیس قرار دارند و به عنوان سوغات یا در مجالس مهم از آن ها استفاده می کنند . رنگ ها و طعم های بی نظیر لوز در کنار چای بسیار دلچسب است .
کیک یزدی
به جرئت می توان گفت لذیذترین نمونه ی کیک یزدی را تنها در خود یزد می توان چشید که از تازه ترین و مرغوب ترین مواد تهیه می شود و در اندازه ی شیرینی و طعم گلاب و هل بی نظیر است . عطر این کیک در مهمانی ها و مجالس بسیار مورد توجه و لذت بخش است .
کیک شامی
این نوع کیک که در شربتی غلیظ قرار دارد از کیک های مخصوص یزد است که در مراسم خاص شادی یا عزا کاربرد دارد . کیک شامی را با خلال های پسته تزیین می کنند و در ظرف های زیبا می چینند .
باقلوا
باقلوا در قطعات کوچک لوزی شکل و به رنگ قهوه ای یا عسلی در ظرف های شکیل تزیین می شود و از گران ترین و خوش مزه ترین شیرینی هاست .
نان پنجره ای یا منقا
منقا نوعی شیرینی ترد و خشک است که با تخم مرغ تهیه می شود و ماندگاری بالایی دارد . این شیرینی سبک با خاک قند تزیین می شود و در جعبه های بزرگ به فروش می رسد .
حلوا ارده
ارده و حلوا ارده و فراورده های کنجدی خوش طعم و با کیفیت دیگر در بزرگترین قطب ارده سازی ایران یعنی شهر اردکان استان یزد تهیه می شوند . ارده در نمونه های بو داده و خام و در طعم ها و ترکیب های متنوع در استان یزد عرضه می شود . ارده های شکلاتی و بیسکوییتی از انواع خوشمزه ی ارده در استان یزد هستند .
طلا و زرگری
از گذشته های دور مردم یزد به طلا و زرگری علاقه ی زیادی نشان می داده اند و بازارهای بزرگ و گوناگون مختص فروش طلا در یزد شهرت زیادی دارند . طلاهای سنگین و مدل های قدیمی در یزد طرفداران زیادی در میان جوانان و مسن تر ها دارند .
ترمه
این پارچه ی بی نظیر و با دوام با رنگ ها و طرح ها و اندازه های گوناگون و کاربردهای متنوع همچون رومیزی ، لباس ، کیف ، کفش و صندل و غیره در یزد بیش از هر جای دیگری شهرت دارد و به عنوان سوغات از آن استقبال زیادی می شود .
یزد یکی از استان هایی ست که در امر آشپزی و اغذیه از رستوران ها و آشپزهای ماهری برخوردار است . در این جا به برخی غذاهای معروف محلی یزد اشاره می کنیم .
آش شولی
شولی نوعی آش سبک و کم حبوبات است که با سبزی و عدس و چغندر درست می شود و از شکر و سرکه برای چاشنی آن استفاده می کنند . این آش در شب های فصل سرد سال بسیار پر طرفدار است .
قیمه یزدی
خورشت قیمه یزدی از غذاهای اصیل مردم یزد است که غلظت آن از قیمه معمولی بیشتر است و به جای لپه از نخود نصف شده در آن استفاده می کنند و از دارچین به عنوان ادویه ی اصلی در آن استفاده می کنند .
نان خشک یزد
نان تنوری و هیزمی با سبزیجات معطر از خوشمزه ترین نان هایی ست که تا به حال خورده اید . این نان خشک در کنار آبدوغ خیار یا پنیر در سفره های مردم یزد سرو می شود .
قلیه کدو
قلیه کدو تنبل نوعی دسر است که با تکه های زیاد کدو و حبوبات و دارچین تهیه می شود و طعم بسیار متفاوت و خوبی دارد .
