تبریز، یکی از شهرهای باستانی ایران است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، همواره مورد توجه و تحسین بوده است. این شهر قدیمی در طول تاریخ، به عنوان یکی از مراکز تجاری و صنعتی مهم ایران شناخته شده است. در این سفری مجازی قرار شما را به یکی از جاهای دیدنی تبریز یعنی خانه نیکدل تبریز ببریم پس همراه سایت گردشگری به گردی باشید.
یکی از این خانههای تاریخی که هنوز هم در تبریز وجود دارد، خانهی نیکدل است. این خانه با زیبایی و شکوه خاص خود، تصویری زنده از زندگی ایرانی در دوران قاجار را به تصویر میکشد. بازدید از این خانه تاریخی، فرصتی منحصر به فرد است تا به نزدیکی با زندگی و فرهنگ آن دوران برسید.
وقتی که به تبریز سفر میکنید، همچنین میتوانید از فرصتی برای تجربهی فرهنگ و تاریخ این شهر بینظیر بهرهمند شوید. در کنار بازدید از خانهی تاریخی نیکدل، شما میتوانید به دیدن دیگر آثار باستانی تبریز بروید. مثلاً به بازدید از آرامگاه شاه اسماعیل، موزهی جامع تبریز و برج آجیل تبریز بپردازید.
معرفی خانه نیکدل تبریز
گفته میشود که خانه نیکدل تبریز،به «سالار قلی خان قره باغی» تعلق داشت. «کریم مینت نژاد» که یکی از تاریخنگاران و نویسندگان معروف تبریز است، شائبهی جالبی را دربارهی این خانه بیان میکند. او میگوید در گذشته، ستارخان در این خانه زندگی میکرد و وظیفهی مراقبت از اسبها به او واگذار شده بود. پس از یک مدت، ستارخان با دختر سالار قلی خان ازدواج کرده و به عنوان داماد این خانه به خانوادهی سالاری ملحق شده است.
در ادامه، خانه به آقای نیکدل فروخته میشود. آقای نیکدل تاجری بود که با واردات لوازمخانگی از ژاپن در تبریز مشغول به کار بود. از محصولات مهمی که وارد میکرد میتوان به چرخ خیاطی اشاره کرد که در آن دوره یکی از لوازم مورد نیاز خانهداران بود.
خانه نیکدل در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۸۲ با شمارهی ۹۴۷۰ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این امر نشان از اهمیت تاریخی و فرهنگی خانه دارد و تأکید میکند که این ساختمان به عنوان یک اثر متعلق به تاریخ و فرهنگ تبریز شناخته شده است.
با وجود اینکه توصیف فعلی مربوط به خانه نیکدل اطلاعات کافی را دربارهی تاریخ و واقعیتهای آن ارائه نمیدهد، اما این توصیف مختصری از دوران ستارخان و حوادث وابسته به خانه در مدت زمان کوتاهی را بیان میکند. با بررسی این نکات، نقش و اهمیت خانه نیکدل برای تاریخ تبریز و فرهنگ شهر قابل تأیید است. همچنین، ورود ساختمان به فهرست آثار ملی نشان از اهمیت تاریخی و فرهنگی آن دارد و تأکید میکند که خانه نیکدل در میان دیگر ساختمانهای تاریخی تبریز قرار دارد.
معماری خانه نیکدل
قبل از وارد شدن به دل خانه، عظمت و شکوه آن را از طریق انعکاس نور در از پشت دیوارها مشاهده خواهید کرد. هنگام ورود به سایه ای از حیاط کوچکی فرو خواهید رفت. حیاط داخلی که در جنوبی ترین قسمت ساختمان قرار گرفته است، فضایی است که جلوه و زیبایی خاص خود را داراست. این حیاط داخلی شامل یک سالن کوچک برای استفاده در تابستان و چهار اتاق می باشد. اتاق ها از ضلع شرقی حیاط داخلی قرار گرفته اند و تا حدی کوچکتر از سایر فضاها هستند.
پنجره های زیبای ایرانی، با نام “ارسی” بصورت رنگی، آن را به زیبایی ویژهای دارا می باشد و توجه هر کسی را به خود جلب می کند. پنجره ها از جنبه های تزیینی و زیبایی برجسته ای برخوردار بوده و تعدادی از عناصری را در خانه های سنتی ایرانی ارائه می دهند. جلوه و استفاده از المان های اسلیمی در طراحی این پنجره ها، آن را به یادگاری از دوران گذشته می کند و از الگوی مشهور اسلامی الهام گرفته شده است.
تالار بزرگی با شکل مستطیل در فضای مرکزی ساختمان واقع شده است. در ضلع شرقی این تالار، دو راهرو و دو اتاق کوچک با نام “گوشواره” قرار دارند که در گذشته برای میزبانی مهمانان بیشتر از ظرفیت سالن استفاده می شدند. میزبان با باز کردن در این اتاق ها می توانست آنها را وارد تالار کند.
بالکنی با ستون های زیبا توانسته در پنجره های زیبای جنوبی ساختمان ظلهایی از سایه ایجاد کند. استفاده از تزئینات گچبری و آنها را با عناصر آینه سازی همراه کند، زیبایی و جلوه بیشتری به خانه می بخشد. این خانه جزو کمترین خانه هایی است که تزئینات آینه داری دارد. استفاده از ستون های زیبا و پنجره های صدفی در طرف جنوبی ساختمان و مقابل دیوار، از زیباترین بخش های خانه را تشکیل می دهند.
موزه خانه نیکدل
امروز، در سرتاسر خانه، نمایشگاهی از اشیاء باقیمانده از خاندان نیکدل به نمایش گذاشته شده است. این اقلام، بخشی از تاریخ و زندگی آقای نیکدل را برای همگان به یادآوری میکنند. بیشتر این لوازم مربوط به حرفهی نیکدل بوده که غالباً از کشورهای دیگر وارد خانه شدهاند. از جمله این وسایل، چرخ خیاطیهایی هستند که توسط ابراهیم نیکدل از ژاپن وارد تبریز شدهاند. این چرخهای خیاطی، نه تنها وسیلهی کاری بودند بلکه برای همگان، خاطرات و یادگاریهای بینظیری را به یاد میآورند.
علاوه بر این چرخهای خیاطی، لوازم خانگی دیگری نیز در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است. لوازم عکاسی، مانند دوربینهای مختلف عکاسی، فانوس تاریکخانه و دوربینهای پایهدار، مجموعهای هستند که از دوران قاجار باقی ماندهاند. هریک از این لوازم، شاهکارهایی از هنر و فناوری دوران قاجار را به تصویر میکشند و هنوز هم برای افراد علاقهمند، طراحی و کیفیت بینظیری دارند.
از جمله اقلام دیگری که در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است، جعبه لوازم تحریر است. این جعبه، با شیوهی قاجاری تزئین شده و شامل ابزارهای نوشتن زیبا و گرانبها است. با دیدن این جعبه لوازم تحریر، انسان به دوران گذشته برمیگردد و فرهنگ و زندگی آن دوره را تجربه میکند.
این نمایشگاه، علاوه بر نمایش اجناس و اشیاء هنری، یک موقعیت عالی برای به تصویر کشیدن زندگی آقای نیکدل و تاریخ برجستهای است که او را احاطه کرده است. از آغاز کار خانهداری تا رسیدن به اوج عملکرد حرفهی خیاطی، همهی این داستانها در این نمایشگاه جا گرفتهاند.
هنگامی که وارد این نمایشگاه میشوید، در حالی که با هنر و زیبایی تمام اشیاء مواجه میشوید، حس غریبی به شما دست میدهد. به طور فزایندهای متوجه میشوید که هیچ این اشیاء، تنها جنسهای خشک و بیروح نیستند، بلکه به واسطه گذشته و زندگیهای گذشته، به روحیه و حس شما نفوذ میکنند.
با نگاهی به این چرخهای خیاطی، که حاصل تلاش و کوشش بیدریغ ابراهیم نیکدل بوده، خیالپردازی خاصی در شما پا میگیرد. آیا میتوانید تصور کنید که این چرخهای خیاطی در طول ماهها و سالها، غم و شادیها را در خانواده نیکدل شروع کرده و تمام خاطرات خوب و بد آنان را که به همراه یکدیگر بودهاند، به خاطر بیاورند؟ به چه تصمیماتی شهادت میگیرند؟ این تجسمات باعث میشود تا به یک داستان حماسی از زندگی و کار آقای نیکدل پی ببرید.
نگاه به دوربینهای قدیمی و دوره قاجار، به شما احساسی عمیق از قدرت عکاسی و ارزش تصاویر به وجود میآورد. تصاویری که با این دوربینها ثبت شدهاند، واقعاً تاریخچههایی تصویری از زندگی و هنر در دوره قاجار هستند. محصولات این دوربینها، با جزئیات بینظیری طراحی شدهاند و هنوز هم به جذابیت خود باقی میمانند.
در نهایت، نمایشگاه جعبه لوازم تحریر ما را به دورانی دیگر میبرد. دوران قاجار، متناقض، اما بینظیر است. لوازم تحریر موجود در این جعبهها، دقت و ذوق شگفتآوری را در خود جای دادهاند. با دیدن این ابزارهای نوشتن زیبا و دستساز، مشاهده میکنید که هنر و زیبایی در زندگی عادی همواره قابل تجربه است.
هدف اصلی این نمایشگاه، نه تنها به نمایش گذاشتن اجناس و انتقال تاریخ، بلکه به نمایش گذاشتن روح و جان این اشیاء بوده است. این اشیاء از طریق هنر و دستاوردهای فردی بر اساس تراث فرهنگی خانواده نیکدل به وجود آمده و تا امروز نیز زنده و پرانرژی میمانند.
به مرور زمان، این اشیاء به یادگاری بزرگ و ارزشمندی تبدیل شدهاند که نشان دهندهی تلاشها و خلاقیت انسان است. درک و ارزیابی این اشیاء، ابعادی جدید را درک میکند و ضمن توسعهی دید شما نسبت به جزئیات کوچکتر، آگاهی شما را دربارهی تاریخ و فرهنگ غنی کشور بهبود میبخشد.
این نمایشگاه، لباسهای خاصی را نیز به نمایش میگذارد که نمادی از خلاقیت و استعداد هنری خانواده نیکدل و طراحی و دوخت آنها به خوبی را نشان میدهند. از طریق طرح و پارچهی انتخابی، نِمایشی شگفتانگیز از ذوق و سلیقه بینظیر خانواده برای همه به نمایش گذاشته میشود.
به این ترتیب، این نمایشگاه، یک مهمانی هنری فوقالعاده است که همگان را به جذابیتهای گمنام دوران قاجار و زندگی آقای نیکدل میکشاند. این مکان، فرصتی است برای بهترین تجربه والمواتر از هنر و فرهنگ گذشته.
ساعات بازدید خانه نیکدل تبریز
میتوانید بهصورت روزانه و هر روز از خانه نیکدل بازدید کنید. ساعات بازدید از ۸ صبح تا ۶ عصر باز است. شما نیازی به بلیط برای ورود به خانه ندارید، این امکان برایتان بهصورت رایگان فراهم شده است.
آدرس خانه نیکدل تبریز
آدرس: خیابان مقصودیه، کوچه نوبر، خانه نیکدل