یکی از شگفت‌انگیزترین جاهای دیدنی اردبیل، شهری یری است که یک منطقه باستانی مهم در ایران محسوب می‌شود. این شهر به سنگ افراشت‌های بزرگی شهرت دارد که اکثرا به‌شکل انسان هستند.
این شهر با وسعت 400 هکتار، قدمتی در حدود 8000 سال دارد که از سه بخش مختلف قلعه نظامی، قوشاتپه و معبد تشکیل شده است. در این شهر میتوان تعداد 537 سنگ‌افراشت باستانی را مشاهده نمود از ارتفاع 70 تا 260 سانتی‌متر به‌صورت متغیر، موجود هستند.
سنگ نگاره‌های شهر یری
سنگ نگاره‌های شهر یری به‌شکل انسان هستند و به مانند افرادی دست به سینه که معمولا فاقد چشم و دهان هستند یه چشم می‌خورند. در میان این تعداد مجسمه تنها یک مجسمه با شمایل زن دیده می‌شود. همچنین تعداد دیگری از سنگ‌ها با حالت‌های حیوانات و انسان در کنار هم به تعداد محدود موجود هستند.
این سنگ نگاره‌ها ارزش و قدمت بالایی دارند ولی متاسفانه توجه زیادی به آن‌ها نمی‌شود. این سنگ‌ها مدت‌های طولانی در زیر خاک مدفون بودند و پس از کشف و بیرون کشیدن آن‌ها از داخل خاک و قرار گرفتن در معرض هوا و آب باعث شده تا آسیب‌هایی به آن‌ها وارد شود. البته در سال 1383 این سنگ افراشت‌ها را در زیر خاک مدفون کردند ولی پس از مدتی دوباره بیرون کشیده شدند.
بخش‌های مختلف شهر یری
شهر یری از چندین بخش تشکیل شده است که شامل قلعه نظامی، گورستان یری، معبد یا به بیان اطرافیان منطقه، مکتب اوشاغلاری و قوشا تپه می‌شود.
قلعه این شهر در مرتفع‌ترین قسمت شهر وجود دارد و وسعت آن به 100 هکتار می‌رسد. دیوارهای دفاعی این قلعه با تخته سنگ ساخته شده‌اند و قدمت آن به عصر برنز جدید و عصر آهن بازمی‌گردد. به‌علاوه این قلعه به‌عنوان بزرگترین منطقه استقراری در عصر آهن در شهر مشگین‌شهر شناخته می‌شود.
در بخش گورستان شهر یری تاکنون نزدیک به 400 گور پیدا شده که طبق بررسی‌های انجام شده ثابت شده است در این گورستان مردگان را به‌شکل جنینی دفن می‌کردند. علاوه بر آن در این گورستان و در کنار مردگان، اشیایی مثل دستبند، ظروف سفالی، خنجر، شمشیر و گردنبند نیز کشف شده است. اکثر گور ها در این بخش با طول شش متر و عرض پنج متر هستند.
معبد شهر یری هم که از مهم‌ترین بخش‌های این شهر است از 537 سنگ افراشت ساخته شده است و به شکل انسان‌هایی بدون دهان و چشم و به‌شکل کله قندی، مکعبی و با پشت مدور دیده می‌شوند که یکی از این مجسمه‌ها و حکاکی روی آن‌ها بسیار شبیه به سنجاق سرهایی است که در گورهای زنانه پیدا شده و همین باعث شده باستان شناسان این سنگ نگاره را مربوط به یک زن عابد و دانا بدانند که در آن زمان زندگی می‌کرده است.
قوشا تپه هم بخشی از این شهر محسوب می‌شود که دو هکتار وسعت دارد و شامل دو تپه مقابل هم می‌شود و در ضلع غربی شهر واقع شده است. این بخش را به‌عنوان اولین محوطه روستا نشینی اردبیل می‌شناسند.
مسیر دسترسی
بهترین مسیر برای رسیدن به شهر یری، رفتن به شهر مشگین‌شهر اردبیل است. بعداز گذر از شهر لاهرود، چند کیلومتر بعد میتوان تابلوی روستای پیر آزمیان را دید که تا شهر یری یک کیلومتر فاصله دارد و دسترسی با خودرو به این شهر امکان پذیر است.
اگر یه اردبیل سفر کردید و شهر یری هم رفته اید از بازار بزرگ اردبیل قافل نشید و حتما و حتما برای خرید سوغات سری به این بازار بزنید.
