از جاهای دیدنی قم محوطه باستانی قلی درویش یا همان تپه قلی درویش ، است که در ورودی جمکران قرار دارد. اسناد و مدارک موجود، حاکی از این هستند که هسته اولیه شهر باستانی و تاریخی استان قم در این منطقه بوده است و حیات اجتماعی ، اقتصادی وفرهنگی این شهر از هزاره چهارم پیش از میلاد تا به حال بطور مستمر جریان داشته است.
اکتشافات باستانی انجام شده در محوطه باستانی قلی درویش، نشان می دهد که شهر قم پیشینه 7 هزار ساله دارد. حاصل این اکتشافات، دستیابی آثاری ارزشمند از هزاره دوم قبل از میلاد تا دوران سلجوقی بوده است. غنای تاریخی این منطقه باعث جذب گردشگران بسیاری از نقاط دور و نزدیک شده است.
تمدن تپه قلی درویش
ظروف سفالی و سیستم های آب رسانی نشانه های از وجود تمدن تاریخی کهن هستند. کشف سرباره‌های سنگ آهن و سنگ مس و کوره‌های ذوب فلز در این تپه، از وجود معادن سنگ فلز در این مکان خبر می‌دهند و بیانگر این است که تاریخ آن به دوره‌ی آهن بازمی گردد. کشف بقایای یک نیایشگاه متعلق به عصر برنز دلیل محکمی دیگر برای این ادعاست. محققان این محوطه باستانی را با دیگر محوطه‌های عصر آهن در فلات مرکزی، در زاگرس میانی و تپه‌ی سیلک مقایسه می کنند.
در اکتشافات باستان شناسی، بسیاری از شاخصه‌های یک جامعه شهری در این محوطه به چشم می خورد. این شاخص ها اعم از وجود صنایع حرفه ای اعم از فلز گری و سفال گری، تفکیک منازل مسکونی از واحد های صنعتی ، وجود بناهای آئینی هستند که بر وجود مدیریت بازرگانی و مدیریت نظامی دقیق صحه می گذارند. همچنین کشف یک گور خمره‌ای در کف یک اطاقک، در این منطقه، آثار آیینی به نام تدفین در محل سکونت را در عصر برنز قدیم به اثبات می‌رساند.
معماری محوطه باستانی تپه قلی درویش
در این محوطه باستانی شاهد تکنیک متفاوتی برای در معماری هستیم. تمامی دیوارها و بناها از خشت (چینه) در ابعاد مختلف ساخته شده اند. برای کف سازی هم از پنج متد زیبا استفاده شده و اندودهای پرکاربرد در معماری تپه قلی ، گل رس،گچ و خاک، کاه‌گل است. همچنین در این منطقه سیلو هایی پیدا شده که برای ذخیره‌ی غلات کاربرد داشتند و مواد غذایی آن جا به در خمره های بزرگ سفالی نگهداری می کردند.
جاهای دیدنی اطراف تپه قلی درویش
در کنار این محوطه امامزاده‌ای به نام جعفر غریب وجود دارد . بنای امامزاده غریب و محوطه‌ی قلی درویش هردو به ثبت آثار تاریخی ملی ایران رسیدند. بعد از بازدید از بنای امام زاده می توانید از جمکران و حرم حضرت معصومه (ع) که در فاصله نزدیکی از محوطه باستانی قرار دارد بازدید و زیارت نمایید.
مسیر دسترسی به محوطه باستانی قلی درویش
محوطه باستانی تپه قلی درویش در جنوب شرقی شهر قم و در فاصله‌ی147 کیلومتری جنوب غرب تهران قرار دارد. قرار گرفته است. برای رفتن به آن جا می توانید از مسیر جاده قدیم قم به کاشان، ورودی بزرگراه مسجد جمکران به قم حرکت کنید . تپه قلی در ضلع جنوبی میدان بقیه‌اله ، واقع شده است. فاصله‌ی این محوطه تا جمکران کمتر از2 کیلومتر است .
