قلعه ی فورگ بیرجند

معرفی

شهرهای استان خراسان جنوبی دارای بافت سنتی و خانه ها و اماکن تاریخی زیادی هستند وجاهای دیدنی بیرجند که برای گردشگران به خصوص علاقه مندان به تاریخ ایران و جهان بسیار جالب و ارزشمند هستند. فرقه ی اسماعیلیان با مستقر شدن در این استان قلعه ها و مقرهای حکومتی و نظامی زیادی در جای جای آن احداث کردند و یکی از نمونه های بارز آن که تا امروز نسبت به دیگر قلعه های تاریخی سالم باقی مانده است، قلعه ی فورگ است. در این جا به شرح . بررسی برخی مشخصات این قلعه ی بزرگ پرداخته ایم.

قلعه ی فورگ بیرجند کجاست؟

در دامنه ی کوه مومن آباد استان خراسان جنوبی، روستای فورگ قرار دارد و قلعه ی فورگ در مرکز این روستا ساخته شده. این روستا در 5 کیلومتری شهرستان درمیان و 110 کیلومتری شهرستان بیرجند است.

تاریخچه

اسماعیلیان با به دست گرفتن قدرت در خراسان جنوبی قلعه های زیادی ساختند و بزرگترین این قلعه ها که مقر اصلی سکونت حاکم و خانواده اش بود همین قلعه ی فورگ بیرجند است. طبق اسناد تاریخی زمان ساخت این قلعه به سلسله ی افشاریه می رسد و حاکم وقت منطقه به نام میرزا بقاخان و پسرش میرزا رفیع خان این قلعه را بنا کردند.

در ابتدا این دژ به وسعت امروزی اش نبوده و در دوره های بعدی گسترده تر و کامل تر شده تا جایی که 18 برج دیده بانی در آن ساخته می شود. از آن جا که قلعه ها برای اهداف نظامی و دفاعی در نقاط دوردست ساخته می شدند این قلعه در ارتفاع 1850 متری در بالای کوه فورگ بنا شده تا دسترسی به آن ساده نباشد. قسمت های مهم قلعه ی فورگ عبارتند از آب انبار، محل سکونت خدمتکاران، مسجد، اصطبل و سکویی بزرگ در میان قلعه برای نگهداری ابزار و تدارکات جنگی.

این قلعه برای آموزش و آمادگی سربازان و سپاه اسماعیلیان نیز کاربرد داشته است. کنگره های بالای دیوار دور تا دور قلعه به منظور دیده بانی و تیراندازی تعبیه شده اند. کتیبه ای که روی ساروج در قسمت آب انبار نوشته شده گویای این حقیقت است که این قلعه در زمان قاجار مرمت شده و قسمت هایی به آن اضافه شده است. این قلعه که آسیب کمی طی دوره های مختلف تاریخی دیده است از آجر و سنگ و خشت ساخته شده. روستای فورگ که قلعه را در خود احاطه کرده است روستایی ییلاقی ست که در دامنه ی کوه شکل گرفته است و به همین علت خانه های قدیمی به صورت پلکانی و بالای سر هم ساخته شده اند که از جاذبه های این منطقه به حساب می آید.

بهترین زمان بازدید

سفر به خراسان جنوبی در فصل بهار تا اوایل تابستان دلپذیر است و شکوفایی طبیعت همزمان با بازدید از اماکن تاریخی و بافت سنتی برای مسافران جذاب است اما بعد از آن گرمای طاقت فرسای تابستان و سوز سرمای نیمه ی دوم سال در خراسان ممکن است برای گردشگران خوشایند نباشد.باغ و عمارت رحیم آباد از دیگر جاهای دیدنی بیرجند در این فصل میباشد.