از زمان های بسیار دور قزوین از شهرهای مهم ایران قلمداد می شده که این اهمیت به لحاظ سیاسی و تجاری و موقعیت مرکزی قزوین بوده است ، به طوری که این شهر نزدیک به 60 سال پیاپی پایتخت ایران بوده . علاوه بر آن عارفان ، شاعران و هنرمندان فرهیخته ای در قزوین تعلیم و تربیت شده اند و این موضوع وزن هنری و ادبی زیادی به قزوین اضافه می کند و آن را در زمره ی شهرهای فاخر ایران وارد می کند . قزوین در موارد مهمی مانند خیابان کشی به سبک مدرن و رسمی رتبه ی اول را در کشور داراست و این به سبب اهمیت آن به عنوان پایتخت بوده و به همین جهت بسیار شناخته شده و مطرح می باشد . بیشتر این توسعه ها در دوره ی حکومت صفویان در ایران انجام شده و همین امر سبب شده تا در قزوین بناهای تاریخی و فرهنگی بسیاری از آن دوره به جا مانده باشد و با توجه به معماری فاخر و هنرمندانه ی صفوی این بناها از جهت زیبایی شناسی بسیار تماشایی هستند . سالانه توریست های زیادی از سراسر دنیا برای بازدید از اماکن تاریخی پر آوازه ی قزوین به این شهر سفر می کنند و خاطرات خوشی در این سفر برای خود رقم می زنند . مردم قزوین فارسی زبانان آریایی هستند و با لهجه ی قزوینی صحبت می کنند اما مهاجران آذری زبان و تات ها نیز از دیگر ساکنان امروزی قزوین اند و آن ها نیز زبان و گویش خود را به قزوین آورده اند . قزوینی ها نیز مانند سایر ایرانیان آداب و رسوم کهن خود را حفظ کرده اند و در مناسبت های خاص با مراسم هایی به گرامی داشت فرهنگ غنی ایران زمین می پردازند . این مراسم شامل پنجاه به در ، چمچه خاتون ، انار چینی ، جشن فندوق و برخی مراسم خاص دیگر است که مردم با گرد هم آمدن این مراسم را انجام می دهند . قزوین از طرفی در مجاورت شهرهای شمالی و از سویی دیگر در کنار تهران و استان مرکزی قرار گرفته است و شرایط آب و هوایی و بارندگی در آن به این مناطق بی شباهت نیست و جزو استان های خوش آب و هوا تلقی می شود . در این مقاله به ویژگی های مهم قزوین مانند دیدنی های آن و سوغات و صنایع دستی آن اشاره کرده ایم .
آنطور که گفته شد قزوین با برخورداری از موقعیت استراتژیکی و تاریخی برجسته در دوره های مختلف ، دارای ابنیه ی تاریخی مهم و تماشایی ست که از این بناها می توان به موارد زیر اشاره کرد : دروازه درب کوشک قزوین ، حسینیه ی امینی ها ، خیابان مشهور سپه به عنوان اولین خیابان رسمی ایران ، برج های خرقان ، باغ عمارن سپهدار ، عمارت شهرداری قزوین ، سرای وزیر قزوین ، قلعه ی لمبسر ، بازار بزرگ قدیمی قزوین ، عمارت کلاه فرنگی شاه طهماسب صفوی ، کلیسای رفیع ، کلیسای کانتور ، حمام قجر ، آب انبار سردار بزرگ و سرای سعدالسلطنه که از مهم ترین بناهای تاریخی قزوین به حساب می آیند . همچنین قزوین از لحاظ جغرافیایی نیز در حاشیه ی رشته کوه های البرز است که همین موضوع باعث شده طبیعت این استان نیز دیدنی و سرسبز باشد . مناطق مهم گردشگری طبیعت در قزوین شامل باغستان های سنتی قزوین ، غار یخی انگول ، صخره های تماشایی اندج ، چشمه آبگرم معدنی یله گنبد ییلاق های اطراف قزوین مانند ییلاق پیچ بن ، پناهگاه حیات وحش حفاظت شده ی باشگل ، آبشار دومان چال ، دریاچه ی اوان و طارم هستند . دوست داران طبیعت این مناطق را به خوبی می شناسند چرا که از بهترین مقصدهای طبیعی برای گردشگران هستند و در این مناطق می توان کمپ های گروهی برپا کرد و یا برای تفریحات کوتاه به آن ها سفر کرد و از آب و هوای پاکیزه ی آن ها استفاده کرد .
قزوین از شهرهای خوشمزه ی ایران است که در آن شیرینی ها و تنقلات متنوع و لذیذی تهیه می شود و عموما سوغات قزوین را همین نان و شیرینی ها تشکیل می دهند . از انواع معروف آن ها می توان به شیرینی نازک ، نان چایی ، پا درازی و نان برنجی و بادامی و .. اشاره کرد . علاوه بر آن محصولات کشاورزی قزوین مانند انگور و خشکبار و انواع مرکبات بخشی از سوغات قزوین را به خود اختصاص داده اند که در این قسمت برخی از آن ها را برای شما آورده ایم .
شیرینی نازک یا نان نازک قزوین
این شیرینی یا نان شیرین بسیار ترد و خوش طعم است و در ان از مغز گردو یا پسته و بادام هم استفاده می شود و در اندازه های کوچک درست می شود . نان نازک از سوغات معروف قزوین است و مسافران از آن استقبال زیادی می کنند .
نان چرخی
نان چرخی هم نوع شیرینی کوچک است که خمیر آن را با چرخ های مخصوص شبیه چرخ گوشت چرخ می کنند و با مغزیجات ترکیب می کنند . این شیرینی در طعم های متنوع قابل تهیه است و برای سلیقه های مختلف سوغات مناسبی به نظر می رسد .
باقلوا پرچمی
باقلوا در هر شهر ایران به شیوه های گوناگون و با مواد اولیه ی متفاوت درست می شود و سوغات معروف بسیاری از شهرهای ایران از جمله یزد و تبریز است . باقلوای پرچمی در واقع نوعی شیرینی سه رنگ است که رنگ های متفاوت آن حاصل رنگ موادی چون پسته و نشاسته و خاک قند است . این باقلوا شیرینی زیادی دارد و در کنار چای به جای قند یا شکر مورد استفاده قرار می گیرد . علاوه بر آن به خاطر رنگ زیبایش در تزیینات سفره ها و مجالس هم از آن بهره می برند .
شیرینی ولیعهدی یا اتابکی
شیرینی ولیعهدی با اسم پر مسمایش از انواع شیرینی با قند کم در قزوین است که با آرد سفید و آرد برنج و زعفران تهیه می شود و در میان شیرینی های معروف قزوین از اقبال خوبی برخوردار است .
کشمش قزوین
قزوین تاکستان های انگور فراوانی دارد که در تمام ایران آوازه ی آن ها پیچیده است . از این رو انگور و کشمش در قزوین از کیفیت مناسب و مطلوبی برخوردارند و جزو سوغات لاکچری قزوین به شمار می آیند .
کیک شربتی قزوینی
این نوع شیرینی از آرد و زعفران و روغن حیوانی تهیه می شود و در آخر روی آن شربتی از هل و گلاب و شکر می ریزند و شیرینی آن تقریبا بیشتر از شیرینی ها و نان های خشک و ترد است .
پنیر کوزه ای قزوین
پنیر کوزه ای از ترکیب پنیر معمولی با سبزیجات و زیره و نگهداری آن درون کوزه برای مدتی طولانی و در زیر خاک تهیه می شود و نسبت به پنیرهای معمولی طعمی منحصر به فرد و چشیدنی دارد . علاقه مندان به پنیر از طرفداران پر و پا قرص این نوع پنیر هستند و به عنوان یکی از سوغات اصلی قزوین آن را خریداری می کنند .
بخش بزرگی از سوغات قزوین را صنایع دستی آن تشکیل می دهند . این صنایع هنرمندانه شامل نواربافی ، گلیم ، نم نم دوزی و موج بافی می شوند که در اینجا به اختصار اشاره ای به آن ها می کنیم .
نوار بافی
نواربافی بافتن نوعی طرح و نقش به وسیله ی نوارهای ابریشم یا نایلون است که بسیار ظریف و زینتی هستند و یکی از صنایع منحصر به فرد در قزوین به حساب می آید . نوار بافی در بافت رومیزی ، دیوار کوب و آویزهای زینتی به کار می رود .
نم نم دوزی
نام نم نم دوزی به این خاطر روی این هنر خلاقانه گذاشته شده که دوخت لوازم آن به آهستگی و آرامش پیش می رود . به دوخت مهره های بسیار ریز فلزی روی پارچه های مخصوص نم نم دوزی می گویند که در طرح و رنگ بی نظیر و تماشایی هستند .
گلابتون دوزی
گلابتون دوزی از صنایع دستی گران قیمت با مواد اولیه ای همچون نخ های براق و طلایی و پارچه های پشمی گران و نفیس است که حاصل آن بسیار ارزشمند و دیدنی ست . این هنرها در گذشته طرفداران زیادی داشته اند چرا که انتخاب های زیادی برای لوازم کاربردی در دسترس نبوده و قدر این هنرهای دستی و پر زحمت را بیشتر می دانستند . گلابتون دوزی هنری شبیه سوزن دوزی بلوچستان است و همانند آن زحمت و زمان زیادی نیاز دارد و یکی از دلایل گران قیمت بودن محصولات گلابتون دوزی و سوزن دوزی همین است . اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ماشینی شدن صنایع ، همه چیز با قیمتی ارزان تر و فراوانی بیشتر در دسترس تمام اقشار جامعه قرار دارد و کمتر کسی سراغ هنرهای دستی و اصیل و گران قیمت می رود .
خوش نویسی
خوش نویسی از هنرهای ماندگار و اصیل ایرانی ست که قزوین به نوعی خاستگاه اصلی این هنر تلقی می شود . آثار خوش نویسان مطرح ایران در بازارها و گالری های قزوین طرفداران زیادی دارند و در قالب تابلوهای نفیس شامل شعرها و سخنان عارفانه ی خوش نویسی شده عرضه می شوند .