استان زنجان که از خوش آب و هواترین و خوش منظره ترین استان های ایران است به عنوان یکی از تاریخی ترین و اصیل ترین استان ها شناخته می شود و این امر از آثار کشف شده و کتیبه های موجود در ابنیه ی این استان مشهود است . از جذابیت های سفر به زنجان مجاورت آن با چندین استان تاریخی و گردشگری دیگر مانند اردبیل و همدان و گیلان است . جمعیت عظیمی از مردم زنجان را ترک زبانان تشکیل می دهند و تقریبا تمام مردم به زبان ترکی صحبت می کنند . آداب و رسوم زنجانی ها از متفاوت ترین و البته زیباترین آیین هاست و در مراسم خاص اعیاد یا عزاداری ها ، مراسم های آنان از مطرح ترین و چشمگیرترین مراسم هاست به طوری که عزاداری آن ها در ماه محرم به عنوان زیباترین مراسم مذهبی در ایران نام گرفته است . همچنین در آیین میهمان نوازی و آداب پذیرایی از میهمان زنجانی ها رتبه های نخست را به خود اختصاص داده اند . زنجان با قرار گرفتن در منطقه ای کوهستانی و در واقع دامنه ی کوه ها ، طبیعتی چشم نواز و دیدنی دارد و بخش بزرگی از آن کوهستان و دشت های فراخ و سرسبز است و رودخانه های طولانی و خروشان در آن جریان دارند . همین نزدیکی به آب و منابع طبیعی بکر باعث شده استان زنجان از قدیم تا امروز مکان مناسبی برای سکونت انسان و برپایی کسب و کارهایی نظیر دام پروری و کشاورزی و امرار معاش از این راه باشد . زنجان در دوره های مختلف تاریخی ایران از شهرهای مهم چه از لحاظ تاریخ ، تجارت و سیاست بوده است و تا امروز سرنوشت پر ماجرایی را پشت سر گذاشته است . زنجان ، ابهر ، خرمدره و سلطانیه از مطرح ترین شهرهای استان زنجان هستند . در این مقاله با برخی مشخصات بارز این منطقه بیشتر آشنا خواهیم شد .
زنجان از جمله استان هایی ست که در زمینه های تاریخی ، مذهبی و بازارهای قدیمی جاذبه های زیادی برای بازدید گردشگران دارد و علاوه بر آن طبیعت اطراف آن و موقعیت کوهستانی و قرارگیری شهرها در دامنه ی کوه ها چشم اندازهای بکری را برای گردشگری طبیعت فراهم آورده است . از اماکن تاریخی و مذهبی می توان گنبد سلطانیه ، مسجد جامع زنجان ، میل خویین ، گرمابه سنتی ، قلعه تخت بلقیس ، بازار تاریخی زنجان ، پل میر بها الدین ، حسینیه زنجان ، قلعه بهستان ، عمارت معین و کاروانسرای سنگی را نام برد . و اگر از علاقه مندان به طبیعت گردی هستید زنجان برای شما مکان ایده آلی ست چرا که دیدنی های طبیعت در آن کم نیستند . از میان آن ها می توان به تپه های آلاداغ لار ، پیست اسکی پاپایی ، رودخانه قزل اوزن ، خندق لو ، غار کتله خور و آبشار شار شار و بسیاری جاهای تماشایی دیگر اشاره کرد در سال های اخیر مراکز خرید مدرن و مجتمع های تجاری و تفریحی بسیاری در استان زنجان ساخته شده اند که برای رفاه حال گردشگران و توریست ها از امکانات خوبی بهره مند هستند . فصل مناسب سفر به زنجان بهار و تابستان است که درست در زمان شکوفا شدن طبیعت ناب زنجان می توانید در آب و هوایی بهشتی از سفر لذت ببرید ، اما در پاییز و زمستان بارش ها و هوای سرد ممکن است شرایط را برای گردش سخت تر کند .
یکی از لذت بخش ترین قسمت های سفر ، بازار گردی و گذراندن یک روز در فضای شلوغ بازار های قدیمی و خرید سوغات است . در زنجان بازارهای سنتی حال و هوای نابی دارند و گشت و گذار در میان مردم اصیل که اغلب به زبان ترکی صحبت می کنند برای مسافران جذاب و خوشایند است . در این بخش به معرفی سوغات مخصوص استان زنجان پرداخته ایم و شما را با محصولات منحصر به فرد این خطه بیشتر آشنا خواهیم کرد .
چاقو
از گذشته های بسیار دور ساخت چاقو در انواع و اقسام مختلف با کاربردهای گوناگونش در زنجان رونق داشته و مثل اینکه زنجانی ها تبحر خاصی در این زمینه دارند . چاقوهای ضامن دار ، ساده ، پذیرایی و انواع دیگر چاقو در زنجان به وفور پیدا می شوند و از مشهورترین و ماندنی ترین سوغات زنجان به حساب می آیند .
مس
اگر در بازار قدیم زنجان قدم بزنید از بدو ورود صدای کوبیدن مس از حجره های مسگری به گوش می رسد و مراحل مختلف ساخت و پرداخت ظروف کاربردی و تزیینی مسی را از نزدیک خواهید دید . این حجره ها از جالب ترین قسمت های بازار برای توریست ها هستند و امروزه که خواص ظروف مسی بیش از پیش ثابت شده طرفداران بیشتری در میان مردم پیدا کرده اند .
شیرینی شستی
شیرینی بخش جدا نشدنی فرهنگ ایرانی ست که در همه ی شهرها طرفداران خود را دارد . شیرینی شستی نوعی شیرینی در اندازه های کوچک است که از آرد و تخم مرغ و زعفران و هل و گلاب تهیه می شود و یکی از اصلی ترین سوغات زنجان است .
نان اردک
نان های محلی هر منطقه با عطر و بوی تازه و طعم لذیذشان به عنوان سوغات می توانند گزینه ی بسیار مناسبی باشند . نان اردک با شیر و آرد و تخم مرغ به شکل سرخ شده روی اجاق آماده می شود و از نان های خوشمزه ی زنجانی ست .
زنجانی ها همانند سایر مردم هنردوست و هنرمند ایران در زمینه ی صنایع و محصولات خلاقانه ی دستی ، صاحب سبک و ابتکار هستند و طی دوران مختلف هنر خود را تعالی بخشیده و به جهان عرضه داشته اند . برای آشنایی با این صنایع ارزنده ادامه ی مطلب را بخوانید .
ملیله کاری
این هنر اصیل زنجان که قدمتی دیرینه دارد و بسیار ارزشمند و گران بهاست نوعی هنر ظریف روی فلز گران قیمت نقره است که حاصل آن ظروف و لوازم بسیار زیبا می شود . با ایجاد طرح و نقش های ظریف و دقیق روی نقره جات یا به اصطلاح ملیله کاری ، از زیبا ترین آثار هنری پدید می آید که نوعی سوغات نفیس زنجان به شمار می آیند . درخشندگی و ظرافتی که در محصولات ملیله کاری دیده می شود زیبایی چشمگیری در دکوراسیون خانه دارد و به عنوان هنری اصیل و ایرانی جلوه ای خاص به منزل می دهد .
قالی بافی
بافتن قالی و جاجیم و گلیم در اکثر نقاط سرزمین ما رونق دارد و محصولات آن از گذشته های دور و دراز جزوی از سوغات رایج ایرانی به حساب می آیند . تنها تفاوت قالی های نقاط مختلف ایران در رنگ و نقش هایی ست که منحصرا به یک قوم تعلق دارد . مثلا قالیچه های ترکمن در نقش و نگار با قالیچه های دستبافت بلوچ یا طرح شیراز تفاوت دارند .
چاروق
چاروق نوعی پاپوش از جنس چرم یا محصولات طبیعی مانند آن است که امروزه در طرح های متنوع و با تزیینات جدید تر از حالت ساده و سنتی اش فاصله گرفته و در بازارهای سنتی عرضه می شود . این کفش در گذشته توسط عشایر و ییلاق نشینان ترک ساخته می شده و دوام و کیفیت بالایی دارد و امروز بهخ بخشی از فرهنگ و هنر ایران تبدیل شده است که در میان جوانان نیز طرفدار پیدا کرده است .
مسگری ، خاتم کاری ، معرق و نمدمالی از دیگر صنایع سنتی زنجان است که همواره رونق خود را در میان علاقه مندان دارند .
ترک ها همیشه دستپخت شان زبانزد بوده و اغذیه ی مناطق ترک تبار ایران و خارج از ایران از بهترین قسمت های سفر برای مسافران است . بعضی از غذاهای معروف زنجان در این جا برای آشنایی بیشتر شما آورده شده .
خورشت مرغ و آلو
این خورشت تقریبا دو مزه است و از آلوی خورشتی و مرغ و کمی هویج تهیه می شود و با برنج سرو می شود. خورشت مرغ و آلو از غذاهای لذیذ مخصوص مجالس و میهمانی ها در زنجان است .
بوغدا آشی
بوغدا آشی از آش های سنتی زنجان است و یکی از اصلی ترین تفاوت های آن با آش های شناخته شده در سایر نقاط ایران استفاده از اسفناج به عنوان سبزی اصلی آن است . در حقیقت این آش از اسفناج فراوان و گندم و حبوبات تهیه می شود و روی آن را با گردو و پیاز داغ تزیین می کنند و با کشک میل می کنند .
شش انداز
اگر طرفدار طعم های شیرین هستید توصیه می شود حتما شش انداز را امتحان کنید . ترکیب همیشه جذاب خرما و گردو با پیاز داغ و تخم مرغ به عنوان اصلی ترین مواد این غذا هستند که به راحتی و در زمان کمی حاضر می شوند .
جغور بغور
جغور بغور را احتمالا در اصفهان یا تهران قبلا امتحان کرده باشید اما نوعی از آن که مخصوص زنجان است کمی متفاوت تر است . در این دستور پخت ، زنجانی ها از دل و جگر و قلوه با پیاز داغ و ادویه جات به همراه سیب زمینی و رب انار استفاده می کنند که طعم لذیذ و متفاوتی به غذا می دهد .
