حتما الان که در حال خواندن این متن هستید، قصد سفر به شهر تاریخی کرمان و یا کسب اطلاعات درباره این شهر را دارید. این شهر دارای مکان های تاریخی بسیاری میباشد که یخدان مویدی کرمان از جاهای دیدنی کرمان است که در این مطلب راجع به آن صحبت خواهیم کرد.
ابتدا سراغ نام این مکان برویم چرا به آن یخدان می‌گفته اند؟ دلیل این نام این بوده است که این مکان برای مدت بسیاری انبار یخ بوده و مردم این شهر به را از این مکان تهیه می‌کرده اند. بنابراین وجود این مکان نشان از قدمت آن دارد. چراکه این مکان در زمانی فعال بوده که برق هنوز وجود نداشته است و چیزی به نام یخچال در خانه مردم به شکل کنونی نبوده است. به همین دلیل مردم در آن زمان به کمک خشت و کاهگل، یخدان ها را به نحوی می‌ساختند که نفوذ گرما در آن به حداقل رسیده و از آب شدن یخ ها جلوگیری شود.
تاریخچه یخدان مویدی کرمان
یکی از جاهای دیدنی کرمان با قدمتی بالا یخدان مویدی کرمان است که ساخت آن به انتهای دوران صفویه برمیگردد. مالک این بنا فردی به نام مویدالدین بوده است که دستور ساخت این مکان را داده و نام خود را بر روی آن گذاشته است. تا زمان اختراع برق این یخدان فعالیت داشته و مردم کرمان یخ خود را از اینجا تهیه می‌کرده اند. اما پس از اینکه مدتی از آمدن برق گذشت، عملا با بوجود آمدن یخچال، کارایی این مکان نیز از بین رفت و به مکانی متروکه تبدیل شد.
متاسفانه تا دهه هشتاد این مکان، محل تجمع زباله بود که با پیگیری های انجام شده، پاکسازی لازم در این بنای تاریخی صورت گرفت و به عنوان یکی از آثار باستانی ایران و یکی از جاهای دیدنی کرمان به ثبت رسید.
معماری یخدان مویدی کرمان
این بنای تاریخی زیبا در راس دارای گنبدی مخروطی بوده و این گنبد به نحوی از کاهگل ساخته شده است که حداقل گرما را به درون یخدان منتقل کند. هرچند انتقال مقداری گرما به داخل اجتناب ناپذیر است. همچنین این مکان دارای دیوارهای کاهگلی و خشتی بلندی است تا بر روی گنبد سایه انداخته و درون آنرا به یخچالی حقیقی تبدیل کنند که یخ قادر بود برای مدت ها در آنجا بماند و ذوب نشود. معماری این بنا نشان از هوش بالای معماران دوره صفویه دارد که تمام جوانب را برای ساخت یک یخدان مناسب سنجیده اند.
این ذکاوت تنها به ساخت فضای بیرون یخدان محدود نمی‌شود. در داخل فضایی چاله مانند ایجاد شده تا به را درون آن قرار دهند و بازهم از گرمایی که ممکن است باعث ذوب آن شود جلوگیری کنند. علت استفاده از خشت و کاهگل این است که این مصالح کمترین گرما را از خودشان عبور داده و در حقیقت به عنوان یک عایق برای حرارت و گرما عمل میکنند.
هم اکنون این مکان تاریخی بصورت یک بوستان درآمده و بازدید از آن در هر ساعتی بصورت رایگان امکان پذیر است. این بنا در خیابان کامیاب شهر کرمان واقع شده است.
