کاروانسرای حوض سلطان از تازه ساز‌ترین کاروانسراهای ایران به شمار می رود. می‌شود. این کاروان سرا یکی جاهای دیدنی قم و در کنار روستای چشمه شور قرار گرفته است. قدمت آن به دوره صفوی و قاجار برمی گردد. طلبعت کویری و آرامش این منطقه، توریست های زیادی را به خود مجذوب کرده است.
معماری کاروانسرای حوض سلطان
بنای آجری کاروانسرای حوض سلطان دارای سه تالار است که دقیقا در سه گوشه ساختمان استقرار یافته اند. در هر سه تالار ستون و سکوهایی وجود دارند که ترکیب آن ها باهم، فضای زیبای را خلق نموده است. استفاده از سکو و ستون در بنا بسیار مرسوم است اما ویژگی بارزی که این کاروانسرا با سایر بناها شده است، سردر آن می باشد. سردر کاروانسرا به جای جلو به سمت که عقب رفته و بالای دیوارها با ستون های کوتاه و ازاره های دالبری، مزین شده است. همچنین در حیاط کاروانسرا به جای دیوان اصلی، یک عقب رفتگی دیده می شود که تالار پذیرایی در پشت آن ساخته قرار دارد.
ورودی کاروانسرای حوض سلطان به صورت یک پیشخوان روبروی حیاط قرار گرفته است. اتاق هایی برای اسکان نگهبانان در چهارگوشه دروازه در نظر گرفته شده و دو قهوه خانه نیز برای پذیرایی به چشم می خورد. معماری به شکل قرینه سازی جلوه خاصی به ایوان و حیاط بخشیده است. همچنین در کنار هر ایوان یک راهرو برای دسترسی به اصطبل ها و یک راهرو برای رسیدن به بالاخانه وجود دارد.
در بخش جنوبی کاروانسرا چندین اتاقک وجود دارد که دارای دیواری مشترک با کاروانسرای قدیمی صفویه هستند. (دیوار به دیوار کاروانسرای صفویه) در کنج جنوب غربی پیشخوان، حمامی قرار دارد که شامل یک اتاق بزرگ برای رختکن و دو اتاق دیگر که مخصوص مشت و مال و آب تنی بوده اند، به چشم می خورد. چنین سبک معماری جز در بناهای کاشان و استان یزد، در کاروانسراهای دیگر ایرانی دیده نشده است.
نکات بازدید از کاروانرای حوض سلطان
جاهای دیدنی قم فروان است.گفتنی است که این منطقه در فصل پاییز هزار، یکی از جاهای دیدنی قم و جذاب برای گردشگران و دوستداران طبیعت بکر و کویرنوردان به شمار می آید. زیرا پاییز زمانی است که هوا نه داغی و عطش تابستان را دارد و نه سوز و سرمای زمستان.
جاهای دیدنی اطراف کاروانسرای حوض سلطان
در اطراف کاروانسرای حوض سلطان، دریاچه حوض سلطان که یک دریاچه پر از نمک با سطحی سیقلی است وجود دارد. استان قم جاهای دیدنی فروانی دارد که میتوانیم به مسجد جمکران اشاره کنیم
مسیر دسترسی به کاروانسرای حوض سلطان
این بنای آجری در مسیر آزادراه تهران به استان قم و در دشت های جنوبی کوهمره، در جاده روستای چشمه شور و بر روی یک پایه سنگی قرار گرفته است. البته تردد در این مسیرهای مواصلاتی برای مدتی محدود بود. زیرا مسیر دسترسی به این کاروانسرا پس از به وجود آمدن ایجاد دریاچه حوض سلطان مسدود شد. به طوری که این مکان کم کم به حالت محلی متروک و بالافاصله تبدیل شد. اما در حال حاضر مسیر رسیدن برای این کاروانسرا که یکی از جاهای دیدنی قم می باشد، باز است.
