میدان خان یزد نیز یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد است که، علاوه بر تاریخ کهنی که دارد، زیبایی های فراوانی را در گوشه و کنار خود جای داده است. این میدان که قلب تپنده محله گودال مصلی به شمار می رود، از زمان حکومت قاجاریه در این مکان بوده است.
در زمان حکومت قاجاریه توسعه شمالی _ جنوبی شهر یزد بسیار حائز اهمیت بود به گونه ای که در آن زمان، علاوه بر میدان خان یزد، مجموعه خان، مدرسه خان، و بازار خان نیز دایر گردید. دلیل اصلی و کلیدی که این میدان در آن زمان بنا شد، متصل کردن دو مسیر مهم به یکدیگر بود؛ مسیری که یک سر آن به میدان اصلی شهر یعنی میدان شاه طهماسب و سر دیگر آن به میدان امیر چخماق منتهی می شد.
همانطور که گفته شد این میدان وسیع ، بخشی از یک مجموعه بزرگ تر به نام مجموعه خان است. میدان خان علاوه بر مغازه هایی که در دور تا دور آن وجود دارد، به قسمت های دیگر شهر مانند : مسجد ملا اسماعیل ، بازار قیصریه ، بازار مسگری یا همان بازار پنجه علی ، مسجد ریگ دسترسی دارد.
معماری
میدان خان یزد که توسط اهالی همین شهر ساخته شده، در خود مصالح و مواد اقلیم یزد را جای داده، تا به زیبا تر شدن و سازگار تر شدن آن با محیط اطرافش کمک شایانی بکند، علاوه بر این موضوع نقش ذهنی که این نوع مصالح در ذهن ایجاد می کنند نیز خالی از لطف نیست.
یکی از اصیل ترین اجزا معماری موجود در میدان خان یزد، جداره های آن است. جداره های موجود در میدان یکی از سبک هایی است که معماران اصیل این شهر در ساخت دیگر جاهای دیدنی یزد استفاده کرده اند تا تاریخ کهن خود را به نمایش بگذارند. این جداره ها که در اصل قوس های پشت سر هم و یکنواخت است، اصالت خاصی را به این میدان داده است.
طراحی میدان خان یزد
نسبت ارتفاع جداره به کف میدان یکی از عوامل مهم تعیین کننده زیبایی این میدان است چرا که با اندازه های دقیقی که دارند علاوه بر نمایان بودن قسمتی از آسمان می توانند تصویری تکرار نشدنی و غیر قابل وصفی را از قوس های ممتد در ذهن شما حک کنند.
یکی دیگر از عواملی که از طریق معنا و تصویر ذهنی به بیننده القا می شود ، هویت تاریخی این میدان است که در عین سادگی، هندسه ای پیچیده را برای ساخت در دل خود جای داده است. همین امر نیز مزیده بر علت شده تا هر قوس از میدان خان یزد به یکی از شناسنامه های تاریخ این شهر بدل شود.
استفاده های میدان
این میدان که امروزه به یکی از جاهای دیدنی یزد برای بازدید کنندگان بدل شده در خود مراسمات متنوع تاریخی و باستانی را دیده است. اگر از گذشته بگوییم، مراسمات جشن و سرور همیشه در این میدان بر پا بوده و در حال حاظر نیز در تمام اعیاد و رحلت ها این میدان رنگ و بویی متفاوت را به خود می بیند. به عنوان مثال این میدان در محرم سیاه پوش شده و عده ای در اطراف آن موکب های متنوع برای پذیرایی از عزاداران با شربت و چایی راه اندازی میکنند.
