ارومیه یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین شهرهای ایران بوده که علاوه بر جاذبههای گردشگری فراوان، مکانهای تفریحی فوق العاده‌ای نیز دارد. این شهر یکی از بهترین مقاصد سفر بوده و همه روزه مسافران و گردشگران بسیاری برای بهره مندی و بازدید از جاهای دیدنی ارومیه به این شهر سفر میکنند. مخصوصاً این نکته را هم باید اضافه کرد که زبان آذری و ترکی و تمام این عوامل که در کنار هم قرار گرفته اند سبب شده شهر ارومیه شهری متفاوت، تماشایی و به معنای واقعی کلمه منحصر به فرد باشد، به ویژه برای افرادی که تابحال به این خطه سفر نکرده‌اند.
در یک طبقه‌بندي جامع از جاذبههای گردشگری شهر زیبای ارومیه در اولین وهله به سراغ جاذبههای توریستی در بافت شهر ارومیه می‌رویم. برجسته‌ترین مکان در این قسمت بازار قدیمی ارومیه است که یکی از دیدنی‌ترین مکانهای گردشگری ارومیه است که در زمان صفویه بنا شده است و در بافت قدیمی شهر در جنوب شرقی ارومیه ما بین خیابان های امام و بعثت قرار دارد. بازار ارومیه در حدود ۶۰ هزار مترمربع مساحت دارد و حدود ۱۰۰۰ واحد مغازه با کاربری های متفاوت را در خود جای داده است. از دیگر بناهای توریستی این شهر می‌توان به یخچال نه پله یا دوقوز پله، حمام قراچه یا حمام قائم، عمارت چهار برج ارومیه یا عمارت رضا قلی خانی، گرمابه آخوند، ساختمان ستاد لشگر، خانه انصاری، مدرسه قدیمی هدایت، حمام تجلی، ساختمان شهربانی، ساختمان شهرداري، ساختمان جهاد دانشگاهی، کاروانسراي داخل شهر، کلیسای مار سرگیز، مدرسه ۲۲ بهمن، بازار دوشابچی خانا، پارک اللرباغی و موزه ارومیه اشاره نمود.
جاهای دیدنی ارومیه فراوان است.در بخش بعدی بررسی جاذبههای گردشگری شهر زیبای ارومیه به سراغ جاذبههای مذهبی شهر ارومیه می‌رویم. این شهر با تاریخچه کهن و اسلامی دارای مکانهای توریستی – مذهبی بسیاری میباشد. جاذبههای مذهبی این شهر شامل مسجد مناره، مسجد سردار، مسجد اعظم، مسجد جامع، کلیساي ننه مریم، کلیساي جهودلر، قبرستان آشوریان و مقبره سه گنبد میباشد که هر ساله بسیاری از گردشگران برای بازدید از بناهای مذهبی به شهر زیبای ارومیه می‌آیند.
شاید معروف‌ترین جاذبه گردشگری شهر ارومیه، دریاچه ارومیه باشد که به دریاچه رضائیه نیز معروف است. این دریاچه در شمال غربی ایران بین ۲ استان آذربایجان غربی و شرقی، ۱۸ کیلومتری شرق ارومیه قرار گرفته است. این دریاچه بزرگترین و پهناورترین دریاچه داخلی و دومین دریاچه آب شور دنیا بوده و با ۱۰۲ جزیره بزرگ و کوچک، به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام و به پارک ملی دریاچه ارومیه تغییر نام داده است. از دیگر جاذبههای توریستی شهر ارومیه می‌توان به مکانهای زیبا و دیدنی زیر اشاره نمود:
یکی از عوامل مهم در جذب گردشگر وجود تجهیزات و اماکن گردشگري میباشد. تأسیسات گردشگري واحدهایی هستند که به قصد ارائه خدمات و انتفاع براي پذیرایی، اقامت و خدمات مسافرتی به مسافران یا میهمانان طبق ضوابط و مقررات آئین نامه مربوط به تأسیسات گردشگري کشور ایجاد می‌شوند. اماکن تفریحی و سیاحتی را در مجموع می‌توان به سه گروه عمده تأسیسات اقامتی (هتل‌ها، مهمانسراها، کمپ‌ها و غیره)، مکانهای پذیرایی (رستوران‌ها، قهوه خانه‌ها، چایخانه‌ها و غیره) و تأسیسات حمل و نقل و ارتباطات طبقه‌بندي کرد. شهر ارومیه به علت مرکزیت استان و داشتن پیشینه و سابقه در مدنیت از امکانات بسیار خوبی در این زمینه برخوردار است. میزان تسهیلات و خدمات هتل‌ها و مهمانپذیرها، بازتابی از نیازها و سلیقه‌هاي مختلف مسافران و میزان پویایی این صنعت است. ارومیه به علت موقعیت خاص جغرافیایی و تاریخی به عنوان یکی از شهرهاي باستانی مورد توجه گردشگران است و داراي تجهیزات گردشگري مناسبی در این بخش است. کمپ‌های موقتی نیز در شهر ارومیه در پارک‌های ائللر باغی، الغدیر و پارك ساعت دایر می‌شود.
سوغات هر شهر بخشی از هویت و اصالت مردمان آن شهر است. همانند صنایع دستی ارومیه، سوغات خوراکی این شهر متنوع و البته خوشمزه است که همراه چاشنی‌ها و طعم‌های دلچسب آماده‌سازی می‌شود. اولین انتخاب در سوغات ارومیه، نقل ارومیه با چاشنی‌های بیدمشک، زعفران و گل محمدی و همراه با مغز بادام، گردو و پسته است. از دیرین ایرانیان تلخی چای خود را با قند و نقل شیرین می‌کردند و در ارومیه یکی از لذت‌های خوردن چای در عصرها، جدا از طعم و عطر چای، قندانی پر از نقل‌های خوشمزه و خوش عطر است که خستگی عمر را از تن می‌زداید. همانطور که گفته شد از شناخته شده ترین سوغات ارومیه نقل بیدمشکی است که با عرق بیدمشک تهیه می‌شود که این عرق نیز از محصولات ارومیه است. از دیگر عرقیات هم می‌توان به عرق بادرنجبو اشاره کرد. علاوه بر نقل از دیگر سوغاتی‌های این شهر توریستی می‌توان لوزانک یا مسقطی، شیرینی سی، سوجوق، حلوای گردو و حلوای هویج را نیز به عنوان سوغات این شهر به حساب آورد.
صنایع دستی ارومیه و سوغات ارومیه به سبب آن که با فرهنگ‌های ترک، کرد و ایلات و عشایر عجین شده، دارای تنوع و جلوهی بی‌نظیر است. در صنایع دستی این شهر بافته‌های دستی و صنایع چوبی دارای شهرت ملی هستند. ارومیه شهری با فرهنگ‌ها، ادیان و مذاهب مختلف است. از این جهت ترکیب هنر همه این فرهنگ‌ها در صنایع دستی ارومیه قابل رؤیت میباشد. درهم آمیختگی سلیقه‌های گوناگون، جلوهی بی‌نظیری به صنایع دستی ارومیه بخشیده و آن ها را به یاد‌ماندنی‌ترین سوغات ارومیه تبدیل کرده است. از صنایع دستی ارومیه می‌توان به صنایع دستی چوبی، جاجیم ارومیه، پیکرتراشی، رنگرزی و چاپ‌های سنتی در ارومیه، رودوزی، ریزه‌کاری و نازک‌کاری چوب اشاره کرد. یکی از معروف‌ترین صنایع دستی‌های شهر زیبای ارومیه فرش‌های دست‌بافت میباشد که طرحی بی‌نظیر دارند. نقشه‌ها و طرح‌های فرش‌های ارومیه از فرهنگ و طبیعت این شهر الهام گرفته شده است.
در بخش غذا و خوراک زمانی که گردشگر به محل مورد بازدید پا می‌گذارد، علاوه بر مشاهده جاذبههای گردشگری موجود در شهر، نیازهاي اساسی انسانی دارد که باید تأمین شود. اما غذا علاوه بر تأمین این نیاز ضروري، خود به عنوان گونه‌اي قابل اهمیت از جاذبه‌هاي هر مقصد گردشگري شناخته می‌شود. غذا خوردن، حضور در رستوران‌ها، تریاها و چایخانه‌ها، اسبابی براي گذران اوقات فراغت افراد بومی و گردشگران محسوب می‌شود. تفاوت‌هاي فرهنگی میان گردشگران و مقصد گردشگري نقش و جاذبه خدمات غذایی را دوچندان می کند. مهمترین رستوران‌هاي ارومیه شامل رستوران‌هاي میرداماد، فلامینگو، میلاد، گون آي، اقیانوس، غزال 1، غزال 2 است. غذاهای خطه آذربایجان همیشه از نظر تنوع و طعم زبانزد بوده است. در ادامه به معرفی اجمالی غذاهای محلی شهر زیبای ارومیه می‌پردازیم و مخصوصا به سراغ غذاهای سنتی می‌رویم. از غذاهای سنتی شهر ارومیه می‌توان به اسامی زیر اشاره نمود:
